Cicha straż: taktyczny znaczenie sensorów pasywnych w walce elektronicznej

Detekcja i analiza emisji generowanych przez systemy radarowe i środki łączności należą do najważniejszych zadań, jakie stoją przed siłami zbrojnymi. Pozyskiwanie możliwie największej ilości informacji o przeciwniku i potencjalnych zagrożeniach oznacza konieczność posiadania odpowiedniego sprzętu zdolnego do pracy we wszystkich domenach operacyjnych. Podejmowanie trafnych decyzji przez dowódców – od szczebla taktycznego po strategiczny – wymaga wysokiego poziomu świadomości sytuacyjnej oraz klarownego obrazu sytuacji. 

W tym kontekście szczególne wyzwanie stanowi bardzo szybki rozwój technologii. W eterze pojawia się coraz więcej emisji, w stosunku do których podejmowane są działania mające na celu ich ukrycie, wykrycie lub zniekształcenie. Ten, kto będzie w stanie skrycie zebrać, sklasyfikować i zanalizować większą ilość danych w krótszym czasie, będzie o krok przed przeciwnikiem i zyska przewagę na polu walki. Przy tym głównym problemem dla strony zbierającej informacje stanowi ryzyko wykrycia jej aktywności przez przeciwnika. 

– Każdy, kto używa systemów radarowych do wykrywania celów, jednocześnie ujawnia własną lokalizację. Tymczasem pasywne sensory oferują zdolność przechwytywania sygnałów przeciwnika bez generowania własnych emisji. I właśnie ta zdolność staje coraz ważniejsza w domenie walki elektronicznej – wyjaśnia Mathew Willmot, dyrektor ds. sprzedaży systemu Sirius Compact w szwedzkiej firmie zbrojeniowej Saab. 

Firma ta ma liczone w dekadach doświadczenie w rozwoju i produkcji pasywnych sensorów przeznaczonych do przenoszenia przez okręty, pojazdy lądowe oraz statki powietrzne. Saab jest jednym z liderów w dziedzinie systemów rozpoznania elektromagnetycznego (SIGINT) oraz środków wsparcia elektronicznego (ESM). To właśnie Saab jest autorem najnowszych osiągnięć w dziedzinie sensorów pasywnych. 

Opracowany przez szwedzką firmę system Sirius Compact to modułowy, skalowalny i lekki sensor pasywny przeznaczony do prowadzenia działań z zakresu walki elektronicznej. Pomimo tego, że rozwiązanie to zostało wprowadzone na rynek zaledwie dwa lata temu, już jest ono produkowane seryjnie. Sirius Compact to odpowiedź na wyzwania wiążące się z rozpoznaniem na szczeblu taktycznym i operacyjnym. Może on być wykorzystywany pojedynczo lub jako element sieci systemów SIGINT, a także jako sensor dodatkowy w stosunku do innych systemów rozpoznania. W przeciwieństwie do innych statycznych systemów Sirius Compact może zostać umieszczony właściwie wszędzie, a jego zasięg jest skalowalny w zależności od konkretnej sytuacji. 

Lekki sprzęt, który widzi w promieniu 360 stopni

Sirius Compact jest dostępny w kilku konfiguracjach i aplikacjach. Najmniejsza wersja mierzy zaledwie 35 na 15 cm i waży nie więcej niż 3 kg. Sprzęt mieści się w plecaku i jest łatwy do przenoszenia. Zintegrowany odbiornik IMU/GNSS zapewnia dane lokalizacyjne, a cały system potrzebuje mniej niż 60 W mocy do pracy. Baterie zasilające są przenoszone przez żołnierza lub platformę, która została wyposażona w system Sirius Compact. Sprzęt może być również montowany na trójnogu. Pozwala to na jego użytkowania w niemal każdej lokalizacji. Może on być także przenoszony przez bezzałogowe statki powietrzne, małe jednostki nawodne (takie jak np. Saab Combat Boat 90) lub bezzałogowe pojazdy nawodne. 

 – Nasze prace ukierunkowane na opracowanie przenośnego systemu, który jest intuicyjny i nie wymaga długiego specjalistycznego szkolenia, stanowią odpowiedź na zapotrzebowanie na mobilne i elastyczne systemy rozpoznania, dostarczające informacje w czasie rzeczywistym i jednocześnie oferujące nowe możliwości walki elektronicznej – mówi Mathew Willmot. 

Opracowując Sirius Compact, Saab wykorzystał swoje doświadczenia i wiedzę zdobyte w toku prac nad większymi, bardziej kompleksowymi systemami. Dzięki pokryciu w azymucie 360 stopni, system w czasie rzeczywistym wykrywa sygnały emitowane przez radary i środki łączności w zakresie 1-18 GHz pochodzące z dowolnego kierunku. Sirius Compact jest przy tym niezależny od konkretnej platformy czy systemu transmisji danych, dzięki czemu może zostać łatwo zintegrowany z dowolnymi środkami przenoszenia lub łączności. 

Wykryć i precyzyjnie zlokalizować – w każdych warunkach

Już pojedynczy sensor wzmacnia świadomość sytuacyjną żołnierzy, ale kiedy mają oni do dyspozycji trzy (lub więcej) jednostki sprzętu, zyskują zupełnie nowe możliwości w zakresie precyzyjnej geolokalizacji poprzez zastosowanie techniki triangulacji. Ważne jest przy tym rozstawienie sensorów w odpowiedniej odległości od siebie oraz uwzględnienie różnicy w wysokości. 

Saab przeprowadził wiele testów oraz demonstracji dla klientów, które wykazały wysoką efektywność systemu Sirius Compact. Przykładowo: samolot startujący z punktu oddalonego o 200 km może zostać wykryty już z dystansu 190 km – w chwili gdy osiągnie on wysokość horyzontu radarowego – z bardzo wysoką precyzją, co umożliwia funkcja Direct Finding (DF). Co ważne, podczas całego procesu detekcji i analizy uzyskanych informacji, do statku powietrznego nie docierają żadne sygnały od sensora, dzięki czemu przeciwnik nie wie, że został wykryty. 

Sirius Compact wykazał również wysoką efektywność w działaniu podczas testów, w czasie których był on przenoszony przez szybką łódź w trudnych warunkach pogodowych. Działanie samego sprzętu, jak również łatwego w użyciu oprogramowania TRS Lite (Tasking & Reporting System) zostało potwierdzone nie tylko przez firmę Saab. Sirus Compact pomyślnie przeszedł testy wojskowe przeprowadzone niezależnie od producenta. Po krótkim zapoznaniu się ze sprzętem, żołnierze byli w stanie samodzielnie skonfigurować system w ciągu kilku minut. 

 – Sirius Compact czerpie z naszych doświadczeń w dziedzinie rozpoznania elektromagnetycznego. Wyzwanie stanowiło nie tylko stworzenie zaawansowanego technologicznie, mobilnego urządzenia o możliwie małych rozmiarach, ale również uzyskanie pewności, że jego wydajność przez to nie zostanie ograniczona – podkreśla Mathew Willmot, dyrektor ds. sprzedaży systemu Sirius Compact.

Precyzyjny system wczesnego ostrzegania – niezbędny zasób

Wykrywanie sygnałów emitowanych przez przeciwnika to pierwszy krok do uzyskania świadomości sytuacyjnej. Następnie pozyskane sygnały muszą zostać zanalizowane i sklasyfikowane. Wojskowe biblioteki sygnałów zawierają olbrzymie ilości danych i są one stale uzupełniane o nowe informacje pochodzące z sensorów takich jak Sirius Compact. To cenne zasoby informacyjne, które wymagają należytej ochrony. Dlatego też system nie przechowuje żadnych wrażliwych danych w pamięci urządzenia, ale przekazuje je bezpośrednio do sieci użytkownika. Niemniej jednak, Sirius Compact może również funkcjonować bez podłączenia do żadnej sieci np. w sytuacji gdy jest on przenoszony przez bezzałogowy statek powietrzny w celu zbierania danych wywiadowczych. W takim przypadku pozyskane dane są tymczasowo zapisywane w pamięci urządzenia. Bez odpowiedniej biblioteki danych oraz oprogramowania nie jest jednak możliwe ich wykorzystanie. 

Oprogramowanie TRS Lite umożliwia kontrolę systemu Sirius Compact za pomocą tabletu, co zwiększa możliwości jego wykorzystania na poziomie taktycznym. Pojedynczy żołnierz może kontrolować od jednego od pięciu sensorów. Z kolei oprogramowanie TRS 9EW oferuje bardziej zaawansowane możliwości, obejmujące np. połączenie pięciu sensorów w grupę i kontrolowanie jej jako jeden system.

– Korzystając z obu wersji oprogramowania użytkownicy mogą w sposób automatyczny generować raporty, zadaniować sensory, a także rejestrować nowe emisje i tym samym rozbudowywać własną bibliotekę sygnałów – mówi Matthew Willmot. 

Przenośne sensory pasywne mogą być stosowane w wielu różnych aplikacjach i stanowią doskonały środek wsparcia elektronicznego. Można je wykorzystywać w  bardziej złożonych systemach (np. w naziemnych systemach obrony powietrznej) jako środki wczesnego ostrzegania. Dzięki swoim niewielkim rozmiarom mogą one być montowane niemalże wszędzie, nawet na obiektach infrastruktury cywilnej. Sensory tej klasy generują korzyści także dla sojuszy takich jak NATO. Pozyskane informacje można udostępniać w ramach wspólnych działań wsparcia walki radioelektronicznej (CESMO) i tym samym wspierać wszystkich partnerów. 

Walka elektroniczna – technologiczny wyścig 

Jednolite DNA wszystkich produktów z rodziny Sirius to efekt dekad prac badawczo-rozwojowych prowadzonych przez Saab, które umożliwiły stworzenie wysoce precyzyjnego, kompaktowego rozwiązania. Szwedzka firma wciąż pracuje nad dalszym doskonaleniem tego systemu.

Coraz bardziej złożone wymagania stawiane przez siły zbrojne oraz wyzwania, z którymi muszą one się mierzyć, powodują konieczność posiadania efektywnego i precyzyjnego systemu wczesnego ostrzegania. Podczas gdy standardowe radary „patrzą”, sensory pasywne „słuchają”. To właśnie one będą stanowić „uszy” pola walki przyszłości. Systemy tej klasy umożliwiają pozyskanie szczegółowego obrazu aktywności przeciwnika bez ujawniania swoich działań. Mobilne sensory pasywne to coś więcej niż tylko kolejne osiągnięcie technologiczne – to konieczność dyktowana przez realia pola walki.

– Sirius Compact to produkt odpowiadający potrzebom naszych czasów. Dzisiaj bardziej niż kiedykolwiek krytyczne informacje muszą być pozyskiwane w sposób skryty. Walka elektroniczna i dominacja informacyjna w coraz większym stopniu determinują rezultat konfliktów – mówi Mathew Willmot. 

Sensory pasywne takie jak Sirius Compact stanowią nowy wymiar procesu decyzyjnego i planowania taktycznego. Są on cichymi strażnikami sił zbrojnych i będą odgrywały coraz większą rolę w nieustającym wyścigu technologicznym, jakim jest nowoczesna walka elektroniczna. 

Silent Power - Gdzie chcesz. Kiedy chcesz.

Sirius Compact to modułowa i skalowalna pasywna sieć czujników do walki elektronicznej (EW), zapewniająca prawdziwy wzmacniacz siły poprzez zwiększenie świadomości sytuacyjnej dzięki cichemu wykrywaniu, klasyfikacji i priorytetyzacji emisji radarowych i łączności danych.

Czytaj więcej